Terapia poznawczo-behawioralna czy jest skuteczna?
Jedną ze skutecznych metod terapii przy zaburzeniach i problemach emocjonalnych jest terapia poznawczo-behawioralna. Wyróżnia ją skupianie się głównie na teraźniejszości, zorientowanie na rozwiązywanie problemów, jest ograniczona czasowo. To metoda o szerokim zastosowaniu, która może być wykorzystywane w pracy z wieloma zaburzeniami i problemami pacjentów.
Terapia CBT – co to jest?
Terapia poznawczo-behawioralna bardzo często jest wykorzystywana przy leczeniu zaburzeń i problemów takich jak:
- depresja,
- zaburzenia lękowe,
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne,
- zaburzenia odżywiania.
Najważniejsze założenie tej terapii mówi o tym, że każdy człowiek tworzy pewne wzorce zachowań z wykorzystaniem własnych działań, emocji i myśli. Tym samym powtarza wyuczone (niekiedy nieprawidłowe) zachowania, nawet jeśli nie zdaje sobie z tego sprawy. Charakterystyczne dla terapii CBT jest to, że pomaga ona w uświadamianiu pacjentowi tych zachowań oraz ich wzorców, a kolejno na stopniowym eliminowaniu ich i zastępowaniu prawidłowymi.
Terapia poznawczo-behawioralna wykorzystuje zarówno pracę z terapeutą w trakcie sesji, jak i ćwiczenia oraz zadania domowe, które mają na celu zwrócenie uwagi pacjenta na określone zachowania i reakcje. Terapia sprawia, że możliwe jest wytworzenie u pacjenta prawidłowych i zdrowych form zachowania i sposobów odbioru otoczenia. W rezultacie terapia CBT pomaga uzyskać nie tylko lepsze funkcjonowanie, ale także jest owocna w leczeniu chorób i zaburzeń psychicznych.
Terapia ma narzucone pewne ramy czasowe. Powinna trwać około dwudziestu sesji z terapeutą, które odbywają się raz w tygodniu.
W jakich problemach może pomóc terapia poznawczo-behawioralna?
Na samym początku swojej historii terapia CBT wykorzystywana była do leczenia depresji. Jednak z czasem okazała się również efektywna w pracy z innymi problemami i zaburzeniami. Badania nad terapią CBT pokazują, że ten rodzaj terapii jest skuteczny i co ważniejsze – wykazuje długofalowe efekty. Warto zaznaczyć, że terapia CBT wykorzystywana jest w leczeniu wielu zaburzeń i problemów. Do najważniejszych z nich zaliczyć można:
- zaburzenia snu,
- depresję,
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne,
- fobie,
- nerwice lękową,
- stres pourazowy.
Terapia skupia się na problemach bieżących. Zarówno dla terapeuty, jak i dla pacjenta powinno być ważne to, co tu i teraz. W leczeniu tym nie przywołuje się przeszłości. Choć oczywiście zdarzają się sytuacje, w których jest to nieuniknione.
Terapia schematów – czym się charakteryzuje i dlaczego warto łączyć ją z CBT?
Terapia schematów jest metodą, która należy do tzw. trzeciej fali terapii CBT. Choć stanowi ona rozszerzenie terapii poznawczo-behawioralnej, to wyróżnia się kilkoma różnicami. Dotyczą one przede wszystkim czasu trwania czy przedmiotu terapii. W przypadku terapii schematów czas trwania leczenia to nie około 20 sesji a czasami nawet i trzy lata. Terapia schematów różni się również tym, że w czasie sesji odnosi się nie tylko do tu i teraz, ale także do dzieciństwa i wcześniejszych doświadczeń pacjenta.
Kiedy sprawdzi się terapia schematów? Choć z początku była ona zarezerwowana dla osób z zaburzeniami osobowości z pogranicza (borderline) to obecnie wykorzystuje się ją także do pracy nad innymi trudnościami, z którymi zgłaszają się pacjenci. Jest szczególnie skuteczna gdy pacjent w swojej historii dzieciństwa doświadczył trudnych sytuacji i zaburzonych relacji z rodzicami/najbliższymi, które wpłynęły na ukształtowanie się negatywnych, dysfunkcyjnych schematów, które towarzyszą mu w życiu dorosłym.
Co więcej, skutecznie wykorzystuje się ją do leczenia chronicznej depresji, zaburzeń osobowości (m.in.: osobowość narcystyczna, zależna, borderline, obsesyjno-kompulsywna) i zaburzeń odżywiania oraz innych zaburzeń i problemów jak np. toksyczne relacje czy konflikty w relacjach.
Terapia schematów w połączeniu z klasyczną terapią CBT przynosi bardzo dobre i długofalowe rezultaty.Umożliwia zajęcie się problemami, z którymi zgłasza się pacjent szerzej i głębiej niż w przypadku klasycznego CBT, co przekłada się na trwałość wprowadzonych zmian.
W Łódzkim Studio Terapii w nurcie CBT z wykorzystaniem elementów terapii schematów pracują : Joanna Kruczykowska i Ewa Kazimierska. Integracyjnie wykorzystują te nurty też w swojej pracy Paulina Miller i Kamila Biernacka.