Czy masz czasem wrażenie, że zaraz dostaniesz zawału, udusisz się, przewrócisz lub zemdlejesz? Masz przeczucie, że dręczy Cię jakaś poważna choroba? A może unikasz miejsc publicznych w obawie przed utratą kontroli nad własnym ciałem lub lęk wywołuje w Tobie konkretna rzecz, miejsce, sytuacja? Jeśli na któreś z tych pytań odpowiedziałeś twierdząco oznacza to, że zmagasz się z lękiem. Nie jest to jednak zwyczajny lęk, taki jaki zazwyczaj przeżywają ludzie w rekacji na sytuacje codziennego życia. Twój lęk prawdopodobnie wymknął się spod kontroli i zaczyna przeszkadzać Ci w normalnym funkcjonowaniu. Jakie są rodzaje lęku i jak sobie z nim poradzić – o tym słów kilka.
Czym jest lęk?
Lęk może pojawiać się w różnych postaciach i z różną intensywnością – od uczucia niepokoju po napady paniki (kołatanie serca, dezorientacja, przerażenie).
- Lęk niezwiązany i atak paniki – nie jest powiązany z żadną konkretną sytuacją, pojawia się „niewiadomo skąd”. Może przeistoczyć się w spontaniczny napad paniki. Jeśli doświadczasz conajmniej czterech objawów z poniższych oznacza to, że doznałeś ataku paniki :
- Skrócenie oddechu
- Kołatanie serca
- Drżenie lub dygotanie
- Pocenie się
- Dławienie się
- Nudności lub dolegliwości żołądkowe
- Odrętwienie
- Zawroty głowy lub zaburzenia równowagi
- Poczucie obcości samego siebie lub oddzielenia się od siebie
- Uderzenia gorąca lub zimna
- Lęk przed umieraniem
- Lęk przed popadnięciem w obłęd lub utratą panowania nad sobą
- Lęk sytuacyjny/fobiczny – lęk sytuacyjny to lęk, który pojawia się w rekacji na konkretną sytuację, na ogół jest niewspółmierny do zagrożenia bądź nierealistyczny np. odczuwasz silny lęk przed jazdą samochodem, wizytą u lekarza, rozmową z nieznajomymi. Kiedy możemy mówić o lęku fobicznym? Gdy zaczynasz unikać konkretnych sytuacji tzn. całkowicie rezygnujesz z jazdy samochodem, wizyt u lekarza lub rozmów z nieznajomymi.
Czy i jak można sobie poradzić z lękiem?
Zaburzenia lękowe zazwyczaj łatwo poddają się oddziaływaniom psychoterapeutycznym i dobrze rokują. Jest szereg działań, które możesz podjąć aby zmniejszyć uciążliwość objawów a z czasem pozbyć się ich zupełnie. Z mojego doświadczenia wynika, że najlepszą metodą pracy z pacjentami z zaburzeniami lękowymi jest wykorzystanie elementów psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Razem ze swoim terapeutą krok po kroku poznasz techniki radzenia sobie podczas ataków, dotrzesz do źródła lęku i oswoisz go. Odzyskasz kontrolę nad swoim ciałem i głową oraz lepiej zrozumiesz siebie.
A co możesz zrobić już teraz?
W zwalczaniu stresu i lęku bardzo pomocna jest praca z ciałem. Postaw więc na relaksację w formie, która będzie dla Ciebie najbardziej atrakcyjna. Mogą to być zajęcia jogi, medytacja czy słuchanie muzyki relaksacyjnej. Ważne abyś skupiał się wówczas na swoim ciele, odczuciach z niego płynących. Polecam zacząć od ogólnodostępnych nagrań z treningami relaksacyjnymi Jacobsona lub Schultza – wykonywane codziennie, już po dwóch tygodniach przyniosą pierwsze efekty. Zapewnij sobie codziennie przynajmniej 30 minut dla siebie, kiedy nikt nie będzie Ci przeszkadzał, załóż słuchawki i podążaj za głosem z nagrania. Warto znaleźć takie nagranie, w którym głos podający instrukcje będzie kojący i przyjemny w Twoim odbiorze, jeśli takiego nie znajdziesz możesz spróbować nagrać swoją instrukcję, lub poprosić o to kogoś bliskiego.
A już teraz, kończąc czytać ten wpis zrób pierwsze ćwiczenie, zajmie Ci to tylko 5 minut:
Lęk jest nieodłączną częścią naszego życia, jednak gdy zaczyna przejmować kontrolę nad naszym życiem potrzebna jest pomoc. Pamiętaj – lęk można oswoić, nie musisz czuć się wobec niego bezsilny.
Bibliografia: Bourne Edmund J., „Lęk i fobia”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011