Przez większość czasu ogarnia Cię smutek, nie cieszysz się z życia, nie widzisz nadziei na przyszłość. Uważasz, że Twoje życie to pasmo porażek a wszystko co robisz wymaga od Ciebie ogromnego wysiłku. Czujesz się zgaszony, załamany, bezradny, nieszczęśliwy, zaniepokojony, bezużyteczny i winny. Nie cieszy Cię czas spędzany z bliskimi, czynności, które kiedyś wywoływały uśmiech na Twojej twarzy teraz nie sprawiają Ci żadnej przyjemności. Brzmi znajomo? Najprawdopodobniej zmagasz się z depresją – chorobą naszych czasów. Na depresje choruje 350 milionów osób na całym świecie, w Polsce 1,5 miliona. Czym charakteryzuje się ta choroba oraz jak wygląda jej leczenie?
Osoby chore zazwyczaj najgorzej czują się rano, a w ciągu dnia ich nastrój się poprawia. Czynności, które kiedyś dawały satysfakcję stają się nudne. Utrata zainteresowań początkowo dotyczy kilku zajęć takich jak praca czy wychowywanie dzieci, jednak wraz z nasilaniem się choroby zaczyna ona obejmować prawie wszystkie działania człowieka. Radość czerpana z hobby czy życia rodzinnego słabnie, osoba chora zaczyna unikać spotkań z przyjaciółmi i bliskimi. Urok traci jedzenie oraz seks. Nie cieszy już obecność innych ludzi.
Zaburzenia poznawcze
W depresji człowiek ma negatywny obraz własnej osoby, uważa, że jest gorszy czy niekompetentny. Czuje się winny spowodowania kłopotów, które na niego spadają. Jeśli pojawia się jakieś niepowodzenie, bierze na siebie odpowiedzialność za to co się stało.Na przykład, gdy pewna kobieta w średnim wieku usłyszała od swojego terapeuty, że dobrym posunięciem byłoby znalezienie sobie pracy, odpowiedziała:
„ To po prostu niemożliwe i tak nikt mnie nie zatrudni bo nie mam kwalifikacji”.
Gdy przypomniano jej, że posiada wykształcenie wyższe odpowiedziała:
„Cóż, nawet gdyby dano mi pracę, w końcu i tak bym ją straciła, ponieważ jestem niekompetentna; a jeśli by mnie nie zwolniono, to dlatego, że budzę współczucie”.
Kobieta ta zna mnóstwo przyczyn, dla których jej przyszłość skazana jest na niepowodzenia.
Zaburzenia motywacji
Ludzie cierpiący na depresję mają spore problemy ze wstawaniem rano z łóżka, chodzeniem do pracy, realizacją zadań a nawet oddawaniem się rozrywce. Dla cierpiącej osoby podjęcie jakiejkolwiek decyzji może okazać się przytłaczające i przerażające. Każdy wybór wydaje się ważny i stanowi o „być albo nie być” jednostki, a lęk przed popełnieniem błędu paraliżuje wszelkie działania.
Objawy fizyczne
Powszechnym zjawiskiem jest utrata apetytu, nagle potrawy tracą swój smak. W umiarkowanej i silnej depresji obserwuje się spadek wagi ciała, natomiast w stanach łagodnych może pojawić się jej wzrost spowodowany zajadaniem smutku. Osoby w depresji często mają problemy z zasypianiem, przebudzają się wczesnym rankiem i nie mogą ponownie zasnąć, w związku z tym czują zmęczenie przez resztę dnia.
Przyczyny depresji
Przyczyny depresji mogą być zarówno biologiczne – genetyczne jak i psychologiczne – związane z wydarzeniami życiowymi. Większość przypadków depresji poprzedza nagła strata, która może być rzeczywista a może być to również poczucie, że utraciło się coś wartościowego. Pokrzyżowanie szyków w dążeniu do upragnionego celu, przerwany romans, utrata pracy, separacja lub rozwód, odrzucenie przez ukochaną osobę, choroba własna lub bliskich są częstymi zapowiedziami depresji. Nie bez znaczenia pozostaje również dzieciństwo – jeśli doświadczaliśmy więcej przykrych wydarzeń w dzieciństwie nasza podatność na zachorowanie zwiększa się.
Leczenie
Pierwsza możliwość to leczenie farmakologiczne, które zazwyczaj przynosi ulgę jednak prawdopodobieństwo nawrotu choroby po odstawieniu leków jest bardzo wysokie bowiem tabletki tłumią tylko objawy depresji. Niemniej jednak w ciężkich epizodach depresji stosowanie farmakoterapii może pomóc w doprowadzeniu pacjenta do stanu, w którym będzie on wstanie podjąć psychoterapię, co wcześniej ze względu na jego stan psychiczny i fizyczny nie byłoby możliwe.
Druga możliwość to terapia psychologiczna. Skuteczna i często stosowana w przypadku depresji jest terapia poznawcza i poznawczo-behawioralna. W trakcie terapii pacjent uczy się jak przemóc problemy i opanować sytuacje, które wcześniej wydawały się nie do przezwyciężenia. Skupia się na reorganizacji sposobów myślenia i działań. Pacjent przy wsparciu terapeuty identyfikuje myśli pojawiające się w jego głowie, które utrzymują stan depresji a następnie sprawdza ich prawdziwość, testuje je w rzeczywistości oraz próbuje je przeformułować.
Nieleczona depresja może prowadzić do tragicznych skutków – poczynając od utraty pracy, rozpadu relacji z przyjaciółmi, rozpadu związku małżeńskiego po utratę zdrowia ale i życia. Depresja bowiem jest przyczyną ogromnej większości prób odebrania sobie życia. Wokół tematu samobójstw i prób samobójczych krąży wiele mitów, które warto obalić bo być może ta wiedza uratuje komuś życie. O tym w następnym wpisie.
Na koniec apel do wszystkich osób, które czują, że nie dają sobie rady z codziennością – nie wstydźcie się prosić o pomoc, nie obawiajcie się wizyty u psychologa, który jest po to żeby Wam pomóc. Jeśli natomiast problem dotyczy kogoś z Waszych bliskich nie lekceważcie tego, szukajcie dla niego pomocy u specjalistów.
Bibliografia: Seligman M, Walker E, Rosenhan D “Psychopatologia”