W kolejnym artykule z cyklu „Terapia, ale jaka…?” przedstawię Wam specjalny rodzaj terapii, terapię systemową.
Nie jest to rodzaj indywidualnej pomocy. To rodzaj terapii dla rodziny. Rodzina to taki metaforyczny system w którym funkcjonują wszyscy jej członkowie. Jeśli coś się dzieje u jednego z członków rodziny to funkcjonowanie systemu może być zaburzone.
Historia terapii systemowej
Terapia systemowa to jeden z nurtów psychoterapii. Jej początki miały miejsce w latach 40. XX wieku. Rodzaj tej terapii jest bezpośrednio powiązany z tzw. Ogólną Terapią Systemów, opracowaną przez znanego wówczas filozofa i biologa – Ludwiga von Bertalanffy’ego.
Założenia terapii systemowej
Terapia systemowa, jak sama nazwa wskazuje opiera się na systemie. A dokładniej mówiąc na funkcjonowaniu systemu. Oznacza to, iż w jej myśl nie traktuje się w niej pacjenta w sposób jednostkowy – indywidualny, nie skupiamy się wyłącznie na nim. Wszystko opiera się na systemie, czyli pojęciu najczęściej rozumianym jako większa, spójna całość. W psychoterapii systemowej chodzi o skupienie się na systemie, w którym dany pacjent funkcjonuje na co dzień.Oczywiście, takim systemem jest rodzina. W terapii jednak nie zawsze bierze udział cała rodzina. Mogą to być też poszczególne elementy tego systemu, czyli na przykład wyłącznie małżonkowie lub rodzice z dziećmi.
Na czym polega terapia systemowa?
Psychoterapia systemowa skupia się na funkcjonowaniu systemów, w tym przypadku najczęściej rodzin, w których funkcjonują pacjenci. Podczas terapii systemowej dokonuje się analizy zależności cyrkularnych (czyli takich, które zakładają, że jedno zjawisko doprowadza do drugiego, a to z kolei ma wpływ na pojawienie się innego).
W myśl tego nurtu, terapeuta najczęściej skupia się na relacjach pary lub całej rodziny, na sposobach komunikacji w systemie, rolach w jakie się wcielamy. Rolą psychoterapeuty jest obserwacja zachowań w obrębie danego systemu rodzinnego oraz dokonanie analizy zależności, relacji, w której szuka się źródła problemów pacjenta. Odbywa się to przy całkowitym zachowaniu obiektywizmu i neutralności.
Celem psychoterapii systemowej jest doprowadzenie do korzystnych i potrzebnych zmian w funkcjonowaniu całej rodziny. Terapeuta pokazuje zależności, które są źródłem problemu.
Dla kogo psychoterapia systemowa?
Jeżeli system rodzinny działa prawidłowo, członkowie rodziny są w stanie samodzielnie rozwiązać swoje problemy, bez potrzeby pomocy specjalisty.
Niestety z uwagi chociażby na tempo życia, brak czasu, często zdarza się, iż w systemie powstaje problem, coś przestaje funkcjonować. Może to być nawet drobnostka. To najczęściej prowadzi do pojawienia się kolejnych problemów. W takim przypadku należy jak najszybciej zgłosić się po pomoc. Im szybciej problem jest zauważony, tym większe szanse, że uda się go pokonać w krótszym czasie.
Kiedy potrzebna może być terapia systemowa?
- Konflikty – w każdej rodzinie zdarzają się kłótnie i nieporozumienia. Jeśli jednak spięć i sprzeczności interesów jest coraz więcej, a członkowie danej rodziny nie potrafią porozumieć się bez kłótni – to już wskazanie do psychoterapii systemowej. Kłótnie między dorosłymi nie dotyczą tylko dorosłych, wpływają też na dzieci.
- Kryzysy rodzinne – śmierć członka rodziny, problem z uzależnieniem w rodzinie, rozwód, zmiana miejsca zamieszkania, zmiana poziomu życia, a także inne niespodziewane wydarzenia bardzo mocno wpływają na rodzinę i zaburzają ich system, w którym wcześniej funkcjonowali.
- Wszelkie formy przemocy – doświadczanie przemocy ze strony jednego członka rodziny zaburza funkcjonowanie całej rodziny na wszystkich płaszczyznach.
- Problemy zdrowotne, w tym zaburzenia psychiczne lub emocjonalne – nawet jeśli dotyczą tylko jednego członka rodziny, nie pozostają one bez wpływu na całą rodzinę i sposób jej funkcjonowania.
- Problemy z komunikacją – w rodzinie istnieją tematy tabu, członkowie rodziny nie potrafią ze sobą rozmawiać w sposób szczery i niepowodujący napięć.
- Problemy wychowawcze – nadpobudliwość, agresja, nieumiejętność radzenia sobie z emocjami przez dziecko.
- Problemy z nastolatkami – zachowania autodestrukcyjne, objawy depresji u nastolatka, zaburzenia odżywiania, wyjątkowo silny bunt, problemy z komunikacją.
Jak długo trwa terapia systemowa?
Wbrew pozorom, psychoterapia systemowa nie musi być długa. Nie tak rzadko zdarza się, iż wystarczy tylko kilka spotkań, by naprawić relację w danej rodzinie i doprowadzić do pozytywnych zmian, które pozwolą wrócić do sprawnego funkcjonowania systemu. Niestety jednak, gdy problemy są poważne i złożone, terapia ta może trwać także i wiele miesięcy. Terapeuta jednak proponuje rozwiązania, które najczęściej wdrażamy pomiędzy sesjami terapeutycznymi, podczas codziennego funkcjonowania. Możesz się także spotkać z sytuacją, w której spotkania z terapeutą będą raz na kilka tygodni. Z reguły jedna sesja trwa 90 min i odbywa się raz na 2 tygodnie.
Tak więc, jeśli identyfikujecie problem w swoim systemie to zalecam udanie się na konsultację do terapeuty systemowego.
Autor: Agnieszka Świerczyńska-Grabska